「我所知道的愛爾蘭語-文法-數字」修訂間的差異

行 414: 行 414:
** '''其餘'''變格名詞的'''單數主格'''
** '''其餘'''變格名詞的'''單數主格'''
* 三到十:
* 三到十:
** '''有些名詞,主要是單位名詞,使用「三到十」'''的特殊複數形式(以下稱「'''三到十型'''」,例如下表)外,'''餘用單數主格'''。
** '''有些名詞,主要是單位名詞,若前接數量詞3到10的其中一個,使用「三到十」'''的特殊複數形式(以下稱「'''三到十型'''」,例如下表)外,'''餘用單數主格'''。
** 方言涵納特有的有三到十型的名詞。
**方言涵納特有的有三到十型的名詞。


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
行 480: 行 480:


*
*
* L:後方名詞lenition軟音化
*L:後方名詞lenition軟音化
* E:後方名詞eclipsis暗音化
*E:後方名詞eclipsis暗音化
* H:後方名詞h-prothesis(母音開頭者,字首加h)
*H:後方名詞h-prothesis(母音開頭者,字首加h)


==== 1-10 ====
====1-10====


# 形容詞位置順序:冠詞(若有)+數詞+名詞+形容詞+'''amháin'''(若有)
#形容詞位置順序:冠詞(若有)+數詞+名詞+形容詞+'''amháin'''(若有)
# 變成屬格時,位於被修飾名詞(所屬名詞)之後,性數子音冠詞交替不變。seolta '''na trí bhád''' '''三艘船隻的'''帆
#變成屬格時,位於被修飾名詞(所屬名詞)之後,性數子音冠詞交替不變。seolta '''na trí bhád''' '''三艘船隻的'''帆


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
行 511: 行 511:
| rowspan="2" |L
| rowspan="2" |L
| rowspan="2" |an
| rowspan="2" |an
|單數。<br/>其性與子音交替,同所修飾名詞
|單數。<br />其性與子音交替,同所修飾名詞
|an t-aon chapall mór amháin
|an t-aon chapall mór amháin
an t-aon bhean mhór amháin  
an t-aon bhean mhór amháin  
行 523: 行 523:
|dhá '''ch'''apall
|dhá '''ch'''apall
''dhá '''bh'''róig''
''dhá '''bh'''róig''
| rowspan="3" |<sup>'''L'''</sup>複數
| <sup>'''L'''</sup>複數
|an dá chapall mhóra
|an dá chapall mhóra
an dá bhean mhóra  
an dá bhean mhóra  
行 533: 行 533:
|-
|-
|3-6
|3-6
|trí(ceithre, cúig, sé) <sup>L</sup> +'''三到十'''  
|trí(ceithre, cúig, sé) <sup>L</sup> +'''三到十(單主)'''
|trí(ceithre, cúig, sé)  '''ch'''apall
|trí(ceithre, cúig, sé)  '''ch'''apall
''trí(ceithre, cúig, sé)  '''h'''uibhe''
''trí(ceithre, cúig, sé)  '''h'''uibhe''
行 539: 行 539:
H 三到十型
H 三到十型
| rowspan="2" |'''na'''
| rowspan="2" |'''na'''
| rowspan="2" |<sup>'''L'''</sup>複數
(除了名詞是以母音結尾的三到十型時,如:bliana、pingine等,形容詞不Lenition)
|na trí chapall mhóra
|na trí chapall mhóra


行 544: 行 547:
|
|
|-
|-
|7-10
|7-10  
|seacht(ocht, naoi, deich)<sup>E</sup>+'''三到十'''
|seacht(ocht, naoi, deich)<sup>E</sup>+'''三到十(單主)'''
|seacht (ocht, naoi, deich) '''g'''capall
|seacht (ocht, naoi, deich) '''g'''capall
seacht (ocht, naoi, deich) '''''n-'''uibhe''
seacht (ocht, naoi, deich) '''''n-'''uibhe''
|E  
|E
|na naoi gcapall mhóra
|na naoi gcapall mhóra


行 555: 行 558:
|}
|}


====11-19 ====
=====屬格=====
原則上,「1X個Y」拆成「X個Y+déag」。但11是「aon<sup>L</sup>+單數名詞+déag」。
冠詞+X個+Y(形容詞)的+A(名詞)+的B
「X個+形容詞+Y」要改為「X個Y」+<sup>L</sup>形容詞
*X=1
**陽性:B + an aon <sup>L</sup>名詞單屬A + <sup>L</sup>形容詞單屬Y+amháin
**陰性:B + na '''h'''aon 名詞單屬A + 形容詞單屬Y+amháin
*X=2:B an dá +L名詞雙數A +L形容詞單數Y
*X=3-10:
**使用na的數詞,要Eclipsis(trí->dtrí, ceithre->, gceithre, cúig->gcúig , ocht-> n-ocht, deich->ndeich)。如同屬格代詞後面na要接Eclipis一樣。
**名詞使用三到十型(若可用)或主格。
 
{| class="wikitable"
!數字
!冠詞
!X數詞
!A名詞
!Y形容詞
!範例
|-
|1
|an(陽)
na(陰)
|aon(陽)
haon(陰)
|<sup>L</sup>名詞單屬(陽)
名詞單屬(陰)
|<sup>L</sup>形容詞單屬(陽)
形容詞單屬(陰)
|rud an aon fhear mhór
rud na haon bean mór
|-
|2
|an
|dá
|<sup>L</sup>名詞雙數
|<sup>L</sup>形容詞單數
|fad an dá bróig bheag
(兩隻鞋的長度)
|-
|3
| rowspan="8" |na
|dtrí
| rowspan="4" |L 單主
H 三到十型
| rowspan="8" |<sup>'''L'''</sup>複數
(除了名詞是以母音結尾的三到十型時,如:bliana、pingine等,形容詞不Lenition)
| rowspan="8" |rud na dtrí fear  mór
 
 
tréimhse na gceithre bliana fad
 
(四年的期間)
 
 
|-
|4
|gceithre
|-
|5
|gcúig
|-
|6
|sé
|-
|7
|seacht
| rowspan="4" |E單主/三到十型
|-
|8
|n-ocht
|-
|9
|naoi
|-
|10
|deich
|}
 
====11-19====
原則上,「1X個Y」拆成「(冠詞)X個Y+déag」。但11是「(an t-)aon<sup>L</sup>+單數名詞+déag」。
*「冠詞+X個+形容詞+Y」:
**要改為(冠詞)+「X個Y」+<sup>L</sup>形容詞
**如果遇到13~19,有三到十型的名詞就變成三到十型。三到十型若以母音結尾,形容詞為複數,但是維持原型,不Lenition。
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
行 564: 行 647:
!範例
!範例
!加形容詞
!加形容詞
!冠詞
|-
|-
|11
|11
|aon<sup>L</sup>+單數名詞+déag
|aon<sup>L</sup>+單數名詞+déag
|aon bhád déag
|aon bhád déag  
|aon bhád déag mhóra
|aon bhád déag mhóra
| an '''t-'''(不分陰陽)
|-
|-
|12-16
|12
|dhá(trí, ceithre, cúig, sé)<sup>L</sup>+單數名詞+déag
|dhá(trí, ceithre, cúig, sé)<sup>L</sup>+單數名詞+déag
|dhá bhád déag
|dhá bhád déag
|dhá bhád déag mhóra
|dhá bhád déag mhóra
|an
|-
|13-16
|trí (ceithre, cúig, sé)<sup>L</sup>+單數名詞+déag
|trí bhád déag
|trí bhád déag mhóra
|na
|-
|-
|17-19
|17-19
行 579: 行 671:
|seacht mbád déag
|seacht mbád déag
|seacht bhád déag mhóra
|seacht bhád déag mhóra
|na
|}
|}
20-99


XY:「XY個+形容詞+Z」改為「Y個Z+形容詞+is+X0」
===== 屬格 =====
冠詞+X個+Y(形容詞)的+A(名詞)+的B
* X=11(不分陰陽):B + an aon + <sup>L</sup>A單主 + déag + <sup>L</sup>Y形容詞複數
**如:
***stábla an aon chapall déag mhóra
***ag oscailt an aon fhuinneog déag throm
* X=12~19:B+「冠詞+(X-10)個+A(名詞)」+ déag + <sup>L</sup>Y形容詞複數
**如:該18匹大馬的頭 => ceann + an+ 「(18-10=8)匹馬」+deag + mhóra
**ceann na n-nocht capall déag mhóra
 
==== 20-99以上 ====
* 20,  30, ..., 90 (fiche, tríocha, daichead,..., nócha)等十的倍數
**後面接名詞單數主格,前面接an。
**就算實際上是屬格,也一律用單屬主格並一律用an。這時an後面的數詞,除了 d, t(dental-dots規則),以及f ,s 開頭以外,一律lenition(類似 an+<sup>L</sup>單屬陽,但不適用f,s)。
**比如:
***fiche leabhar mór
*** meáchan fiche leabhar mór
*** meáchan an fiche leabhar mór
 
*XY型
**29-99以上的東西有分傳統系統和簡化系統:
**'''傳統系統'''
***XY:「XY個+形容詞+Z」改為「Y個Z+形容詞+is+X0」(比如47隻小貓->「7隻小貓」+is+40)->seacht gcat bheaga is daichead.
*** 如果以1結尾,用單數形容詞(X0 + aon ),2-9原則用複數形容詞並妥以子音交替(但須符合前述規則),比如'''dhá''' chapall mhór'''a''' is daichead。
*** 數字 A = 三位數以上:「A 扣掉個位數」+ is 個位數的B,形容詞規則如上。例如:
**** 191 chat álainn -> 190 + is aon chat aláinn -> céad nócha is chat álainn.
**** 21,807 mbaile áille  (álainn 的複數形)-> míle is fiche, ocht gcéad is seacht mbaile áille
****注意搭配阿拉伯數字的寫法:保留形容詞和主詞的子音交替和變化。
**'''簡化系統'''
***很簡單:「數字的數數型」+單主名詞+單主形容詞,如:
****191 cat álainn -> céad, nócha a haon cat álainn
****21,807 baile álainn -> míle is fiche, ocht gcéad a seacht baile álainn
***註:與阿拉伯數字混寫時,名詞和主詞用原型。


==序數==
==序數==
行 590: 行 714:
*''New Irish Grammar'', Christian Brothers
*''New Irish Grammar'', Christian Brothers
*''Basic Irish'', Nancy Stenson
*''Basic Irish'', Nancy Stenson
* [http://www.nualeargais.ie/gnag/zahl2.htm Caibidil a hAon Déag: the Numbers (na hUimhreacha) > Numbers from 100 - 1 Mio], Lars Braesicke
*[http://www.nualeargais.ie/gnag/zahl2.htm Caibidil a hAon Déag: the Numbers (na hUimhreacha) > Numbers from 100 - 1 Mio], Lars Braesicke
* [https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/past An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - past]
*[https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/past An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - past]
*[https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/minute An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - minute]
*[https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/minute An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - minute]
*[https://www.teanglann.ie/en/eid/quarter An Foclóir English–Irish Dictionary, de Bhaldraithe - quarter]
*[https://www.teanglann.ie/en/eid/quarter An Foclóir English–Irish Dictionary, de Bhaldraithe - quarter]
* [https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/half An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - half]
*[https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/half An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge - half]
*[https://www.teanglann.ie/en/fgb/n%c3%b3im%c3%a9ad Foclóir Gaeilge–Béarla, Ó Dónaill - nóiméad]
*[https://www.teanglann.ie/en/fgb/n%c3%b3im%c3%a9ad Foclóir Gaeilge–Béarla, Ó Dónaill - nóiméad]
*2017, ''[https://data.oireachtas.ie/ie/oireachtas/caighdeanOifigiul/2017/2017-08-03_an-caighdean-oifigiuil-2017_en.pdf Gramadach na Gaeilge : An Caigheán Oifigiúil]'', p.134, 144, 146-147, 149, 152
*2017, ''[https://data.oireachtas.ie/ie/oireachtas/caighdeanOifigiul/2017/2017-08-03_an-caighdean-oifigiuil-2017_en.pdf Gramadach na Gaeilge : An Caigheán Oifigiúil]'', p.134, 144-153


{{Footer我所知道的愛爾蘭語}}
{{Footer我所知道的愛爾蘭語}}