Bedell等聖經譯本/約翰福音3章

出自Tan Kian-ting的維基
於 2022年2月13日 (日) 07:31 由 Tankianting討論 | 貢獻 所做的修訂
跳至導覽 跳至搜尋

第一部整本新約翻譯成愛爾蘭語的版本,是由Nicholas Walsh等人於1602年之前翻譯完成,使用的語言是古典愛爾蘭語 (Gaedheadlg Chleasaiceach)。舊約由 Bedell 等人翻譯,譯成時間較晚。

初學現代愛爾蘭語的人讀這不好讀的原因,除了古今拼字法、用詞以及一些語法差別以外,內文的空白放置位置,以及詞素的連結法,甚至和今日愛爾蘭語不同的長音符號 (sineadh fada)放置處,也是原因。

底下使用ruby 旁加注音的方式,將某個用愛爾蘭語寫的片段,上方加註它在現代文的形態,或是現存變體(之一)。但不必然百分之百語義與語法位置等價,請讀者注意。

右邊的中譯只是方便對照的(儘量)從愛爾蘭語的直譯,不應該做任何神學上的解釋依據。

古典愛爾蘭語原文 中譯
EÓIN[Eoin] 3

Caibidil III

Feidhm na haith-ghineamhna[giniúna], 14 agus bháis[báis] Chriosd[Críost], 16 le brídh[brí] an tsoisgeil[soiscéal] gu[go] hathchumair[achomair].

1 Achd[ach] do bhí[] duine áirighe[áirithe] do na Phairisíneachuibh[Fairisínigh], dar bh[darbh]ainm Nicodémus, d[d']úachdaránuibh[úachtarán] na Níudaigheadh[Íudach]: 2Taínig[tháinig] so[seo] chum[chun] Iósa[Íosa] ann[in] sa n[san]oidhche[oíche], agus a dubhairt[dúirt][1]ris[leis][2], A Mhaighisdir[Maístir], atá[] a fhios[fios] aguinn[againn] gur ab[gurab] ó Dhía[Dia] tháinig tusa ad[i do] fhear[fear] teagaisg[teagaisc]: oír heidir[féidir] [le] héinneach na comharthuidhe[comharthaí] so do [ghníonn] tusa do dhéunamh[déanamh], muna mbeith Día[Dia] maílle[maille] rís[leis]. 3Do fhreaguir[freagair] Iósa agus a dubhairt[dúrit] sé ris, Go deimhin, deimhin, a deirim[deirim][1] riot[leat], Muna gheintear duine a rís[arís], nach éidir[féidir] leis rioghachd[ríocht]d[d']faicsin[feiscint][3].

4A dubhairt Nicodémus ris, Cionnas[Conas] as[is] eídir lé duine atá arsaidh[ársa] a gheineamhuin[giniúint]? An éidi[féidir] leis dul a sdeach[isteach] a[i] mbroinn a mhathar[mathar] an dara húair[uair], agus a aithbhreith[breith]? 5Do fhreagair Iósa, Go deimhin, deimhin, a deirim[deirim] riot, Muna raibh neach ar na[arna] gheineamhuin ó uisge[uisce] agus on[ón] Spioruid[Spioraid], ní heidir leis dul a sdeach a[i] rioghachd[ríocht] Dé. 6An ní atá ar na gheineamhuin on[ón] bhfeoil as[is] feoil é; agus an ni[] ata[atá] ar na gheineamhuin on Spiorid[Spioraid] is spiorad[Spiorad] é. 7Ná biódh[bíodh] ionghadh[ionadh] agad[agat] go ndubhairt misi[mise] riot, Gur ab éigean dáoibh[daoibh] bhur ngeineamhuin a rís[arís]. 8Séidigh[Séideann][4] an gháoth mar as áill[áil] lé, agus do chluin[cluin][5] tú a torann, achd ní bhfuil a fhios agad créud[créad] as a dtig sé, nó caít[cá háit] dtéid[téann][6] sé: is mar sin atá gach neach atá ar na gheineamhuin ón Spioruid.

9Do fhreaguir Nicodémus, agus a dubhairt sé ris, Cionnas as eidir na neithe[nithe]se do bheith? 10Do fhreagair Iósa agus a dubhairt sé ris, An bhfuil tusa ad mháighisdir a N[in]israél[Iosrael], agus gan a bhfios so agad? 11Go deimhin, deimhin, a deirim riot, Go labhramáoid[labhairimid] an ní as fios dúinn, agus go mbeirmíd[beirimid] fíadhnuisi[fianaise] ar an ní do chuancamar[chonaiceamair]; achd ní ghabhtháoi[ghabhann sibh]si[-se][7] ar[ár] bhfíadhnuisi. 12Má dubhairt mé neither[nithe] talmhuidhe[talmhaí] ribh[libh], agus nach ccreidthí[creideann sibh][8], cionnas chreidfidhe[chreidfidh sibh][9], dá nabra[10] mé neither neamhdha[naofa] ribh? 13Oír[Óir]dheachuidh[deachaigh] éainneach[aon neach] suás[suas] ar neamh, achd an té do thuirrling[tuirling] ó neamh, Mac an duine atá ar neamh.[11] 14Agus mar do árduigh[ardaigh] Máoisi[Maois] a nathair neimhe ar an bhfásach, as[agus] mar sin as[is] éigean[12] Mac an duine d[d']árdughadh[ardú]: 15Ionnus[Ionas] gidh bé[cibé] chreidfeadh ann nach rachadha mugha[amú], achd go mbeith[beadh] an bhetha[beatha] shiórruidhe[síorraí] aige. 16Oír is mar so do ghrádhuigh[gráigh] Día an domhan, go dtug sé a éighein[aonghin] Meic[Mic] fein[féin], ionnus gidh bé chreideas[creideas] ann, nachd[nach] rachadh sé a mugha, achd go mbeith an bheatha shiorruidhe aige. 17Oír níor chuir[cuir] Día a Mhac[Mac] féin air[ar] a[an] tsáoghal[saol] do chum[chun] go ndaimnéochadh[damnódh][13] sé an sáoghal[14]; achd do chum go sláinéochaidh[slánóidh] an sáoghal thrid[tríd]. 18An té chreideas ann ni[] damantar[damnaítear] é: achd an té nach ccreideann ata[][15] sé ar dhamhnughadh[damhnú] cheana[ciona], tré[trí] nar[nár][16] chréid sé a n[in]ainm áoingheine[aonghine] Mhic Dé. 19Agus as[is] é so an damhnughadh, do bhrigh go[de bhrí go] dtáinig an solus[solas] air a tsáoghal, agus gur mó ghrádhuigheadar[grádar]}[17] na dáoine[daoine] an dorchadas ná an solus, ar son go bhfuilid[17] a noibreacha go holc. 20Oír gidh bé do ní[18] olc, fúathaighidh[fuathaíonn] sé an solus, agus ní thig sé chum[chun] an tsolais, d[d']eagla go ndiomolfuidhe[dímholfaí] a oibreacha. 21Achd gidh bé do ní an fhirínne[fírinne] thig sé chum an tsoluis, ionnus go mbeidís a oibreacha follus[follas], tré gur ab a Ndía[Dia] atáid siád ar na[arna] ndéunamh[déanamh].

22Táinig Iósa agus a dheisciobail[deisceabail] na[ina] dhiaigh[diaidh] sin go tír Iúdaighe[Íudaí]; agus do chomhnuigh[cónaigh]ann sin[ansin] maille riú[leo][19], agus do bhaisd[baist] sé. 23Agus fós do bhaisd Eóin mar an gcéadna[céanna][20] ag Aénon[Aenón] láimh [le] Sálim[Sailím], óir do bhi[] iomad uisge ann sin: agus tangadar[tángadar], agus do baisdeadh[baisteadh] iád. 24Oír níor teilgeadh[teilgeadh] Eóin a[i] bpríosun[príosún] fós.

25Uime sin do éirigh ceisd[ceist] eidir[idir] cuid do dheisciobluibh[deisceabail] Eóin agus na Iúdaidhe a[i] dtimcheall[timpeall][21] an ghlanta[glanta]. 26Agus tangadar chum Eoin, agus a dubhradar[dúradar] ris, A mhaighisdir, an té do bhí ad[i d'] fhochair[fochair] ar an dtáoibh[taobh][22] thall do Iordán[Iordáin], dá ndearna tú fíadhnuisi, féuch[féach], baisdigh[baisteann] sé, agus tigid na huile dhaoine chuige.

27Do fhreagair Eóin agus a dubhairt sé, Ní héidir lé duine éinní[aon duine] ghlacadh[glacadh], muna raibh sé ar na[arna] thabhairt[tabhairt] ó neamh. 28A tatháoi[Tá sibh]si[23] féin bhur bhfíadhnuisi agamsa, go ndubhairt mé, Ní misi Criosd, achd gur cuireadh roimhe[24]. 29An té agá[ag a] bhfuil an bhean[bean] núaphósda[nuaphósta] as[is] é an fear núaphosda é: achd cara an fhir[fir] núaphósda, noch sheasas[seasas] agus éisdeas[éisteas] ris, gabhuidh[gabhann][25]gairdeachus[gairdeachas] mór é tré[trí] ghuth[guth] an fhir núaphósda: ar a nadhbharsin[an ábhar sin][26] atá [mo] gháirdeachus[gáirdeachas]a[-sa] ar na[arna] choimhliónadh[coimhlíonadh]. 30As[Is] éigean do[]san[-san] breisadh[breis], agus damh[dom]sa[-sa] laghdughadh[laghdú]. 31An té thig[tig] a nuás[anuas] atá sé ós[os] cionn cháich[cách] uile: an té atá ón talamh atá sé talmhuidhe[talmhaí], agus labhraidh[labhraíonn] sé neither talmhuighe[talmhaí]: an té thig ó neamh, atá sé ós cionn cháich uile 32Agus an ní do chunnairc[chonaic] agus do chúalaidh[chuala] sé, do [rinne]so[seo] d[d']fiadhnuise; achd ní ghlac[glac]an[-san] áon[aon]duine a fhíadnuisi. 33An té ghlacus[glacas] a fhíadhnuisi[fianaise]sean[-sean] do chomharthuigh[comharthaigh] sé go bhfuil Día fírinneach. 34Oír an té do chuir Día uádh[uaidh] labhraidh sé bríathra[briathra] Dé: oír ní do réir mhiosuir[miosúir] bheir[tabhair] Día an Spiorad dó. 35Atá grádh[grá] ag an Athair do Mhac, agus tug[27] sé na huile neithe iona[ina] láimh. 36An té chreideas ann sa[sa] Mhac atá an bheatha mharthanach[marthanach] aige: achd an té bhiós[bíos] easumhal don Mhac, ní fhaicfe[feicfidh] sé an bheatha; achd comhnuighidh[cónaíonn] feargair.

約翰(福音) 3

第 III 章

再出生與 14 基督之死的需要,16 同着簡潔的福音

1 但一特別的人到法利賽人們,其名為尼哥底母,來自猶太人們的首領們。2他來這向耶穌在這晚上,然後他對他說,老師,我們知道袮來在教學之人裏面是自上帝的,因為任何人沒可能做袮做的這些預測,除非上帝和他在一起。3耶穌回答且他對他說:的確、的確,我對你說,除非人再次被出生,他不能看見上帝的國。

4尼哥底母對祂說,老人如何能夠再出生?5他能走進去他母親的子宮第二次,然後再生他嗎?6耶穌回答,的確、的確,我對你說,除非人在他自己的從水和這靈的出生之上,否則他不能走進去上帝的王國裏面。6在他的從肉的出生之上者,他是肉;而在他的從這靈出生之上者,他是靈。7你不要驚奇我對你說的,你們的再次出生是對你們的必要。8這風吹如她的希望,而你聽見她的聲音,但你不知道他從何來,或他走(向)什麼地方:在他的從這靈出生的每位是如此。

9.尼哥底母答,且他對祂說,這些東西生出來如何能呢?10耶穌問且祂對他說,你不是以色列的老師嗎,且你不知道這?11的確、的確,我對你說,我們讀這東西以及對我們的知識,以及拿證據在我們曾看到的東西之上;但你們不拿我們的證據。12如果我曾說世界的東西們給你們,以及你們不信,如何將信,如果我說天堂的東西們給你們?13因為任何人不走上去於天堂,但是在天堂的這人之子是從天堂走下來者。14與如摩西在沙漠上舉聖蛇,與如此這人之子必要到舉起:15以便任何相信於祂的人,他不走到歧途,但他會有永遠的生命。17因為上帝不會放祂自己的兒子在世界上,爲了祂詛咒這世人;但爲了拯救世人經由祂。18相信於祂者不被詛咒:但不信者,他是在責罵的咒罵之上,通過他不相信於上帝獨生子之名。19與這是咒詛,因爲光來到這世界,且這人們愛這黑暗大於這光,因爲他們的工作是邪惡的。20因為做邪惡的任何人討厭,且他不往這光來,到他的工作被責難的恐懼。

22耶穌和他的門徒在那之後來到猶大地;以及他與他們住在那裏,而他洗禮。23而約翰仍同樣在撒冷 (Sálim) 旁邊的哀嫩 (Aenón)洗禮,因那裏有足夠的水:而他們來,且他們受洗禮。24因爲約翰還沒被扔於監獄裏。

25因此在部分約翰的門徒與那些猶太人們之間的,關於清潔的問題升起了。26且他們向著約翰來,他們對他說,老師,這在你近處者在那裏向約旦(河)側,若你做見證,看啊,祂洗禮,而這些全部的人向他來。

27約翰回答且他說,人不能潔淨任何人,除非他是在他到他,從天堂來的給與之上。28我是有你們的見證,我說,我不是基督,但被放在他前面。29有新婚的妻子的人,他就是這新婚的丈夫:但這站着且聽他(新婚丈夫)的,新婚丈夫的朋友,他透過新婚丈夫的聲音感到大歡樂:爲了那個原因,在他的完成之上,喜悅是最大的。30增加必須到他,且減少(必須)到我。31下來的人,他在全部每個人之上。從這地的人他是塵世的,而他說地上的事:從天堂來者,祂在任何人之上32且他見到與聽到的事,他從見證做這;但任何人不接受祂的見證。33接受祂見證者,他標示上帝是真實的。34因爲上帝從祂放置者,祂說上帝的話:因爲根據測量的東西,上帝將這靈給祂。35這父有對子的愛,祂在祂的手裏給了這所有的東西。36信於這子者,他有永續的生命:但對這子不順從者,他將不能見到這生命;但上帝的怒氣住在他上面。

註腳

  1. 1.0 1.1 以前 abair 的現在式 deir- 和過去式 dú-(dubh-) 型態,前面會加 a 這個詞,變如 adeir-、adubh-。
  2. 古典愛語的 re 介詞,現代愛語已經併入 le(蘇格蘭蓋爾語還有這個詞)。
  3. faiscin 接近南方芒斯特方言的 feiscint。
  4. 古典愛爾蘭語的第三人稱單數現在式寫成 -igh(那時候的第三人稱現在習慣式為 -ann),A Grammar of Irish Language(Joyce 等)寫成 -idh。
  5. 這裡用cluin而不用clois,表示這裡使用愛爾蘭北部的方言
  6. 應該為 -dh 結尾。
  7. -tháoi(AGOIL 寫成-thaoi)是古典愛爾蘭語現在式第二人稱複數。Munster 方言的 táthaoi (=tá sibh) 保留如此形式
  8. 古代的愛爾蘭語,暗音化 (eclipsis) 不寫成「變音後字首子音」+「原詞」,而重複原詞字首。比如 gcreid 古時寫成 ccreid。
  9. creidfidh 在古語中也是第二人稱複數未來式形態。
  10. 現代標準語 deire,但是有些方言保留 abr- 的形式。這裡 dá 接現在假設態,不是現在語的用法
  11. "achd...ar neamh"這部分,就是省略繫詞 is 的用法,就變成「謂語,主語」的形式。
  12. 在 Ó Dónaill 編的 Foclóir Gaeilge-Béarla (FGB; 1977)中,"is éigean (do, go)" 有「對……是必要的」、「……是必要的」的意思。
  13. damnóidh? 比較下文 sláinéochaidh
  14. 這裡看到現代愛語不用,但近古愛語使用的句型:do-chum (chun) 後面可以加上 go 子句,表示「以∕為(go 子句)」
  15. tá 和 deir- 一樣,古代語前頭多 a-,成為 atá。
  16. 這裡看到 trí(tré) 介詞可以接 go 子句的過去否定型 nár 子句。但不知現代愛語是否如此。
  17. 17.0 17.1 這裏選用第三人稱複數詞尾-adar、-id,後面卻接複數名詞之主詞,這是現代標準愛語(Caighéan Oifigiúil; CO)不用的用法——CO 使用第三人稱單數(即分析式)動詞詞尾,後接複數名詞之主詞。
  18. 我不確定這裡的 ní 指 (gh)níonn(OC 寫成 déanann)還是 (gh)nídh(OC 寫成 rinne)。
  19. maille le(re) 有「與……一起」(le)的意思。
  20. mar an + 暗音化單數名詞
  21. i timpeall + 名詞屬格,根據 Ó Dónaill 的FGB (1977),有「關於」的意思。
  22. 這裡用taoibh屬格形式感覺不太尋常
  23. 這裡用第二人稱複數現在式,後面卻接「你們的見證」(bhur bhfíadhnuisi)
  24. 這裏的 cuireadh 沒受詞。
  25. 「gabh+感覺+受詞」有「受詞感到(感覺)」的意思(FGB, Ó Dónaill, 1977)
  26. ar an ábhar sin:爲了那個原因 (FGB, Ó Dónaill, 1977)。
  27. 不知道這裏指過去分析式(thug)還是現在分析式(CO 做 tugann)。